1. ความหมายของมนุษยสัมพันธ์ในองค์การ (Human
Relations of Organization)
การที่มนุษย์จะอยู่ร่วมกันเพื่อดำเนินกิจกรรมอันมีเป้าหมายเดียวกัน
หรือแตกต่างกันเป็นจำเพาะของกลุ่ม ในการอยู่ร่วมกันจะต้องมีการประสานสัมพันธ์ทั้งในส่วนที่เกี่ยวข้องกับหน้าที่ความรับผิดชอบและส่วนที่เกี่ยวข้องในด้านส่วนตัว
ซึ่งทั้งสองลักษณะนี้ถือว่าจะต้องเป็นความสัมพันธ์ทั้งสิ้น
ทั้งระหว่างบุคคลต่อบุคคล และบุคคลต่อองค์การ
1.1
ความหมายของมนุษยสัมพันธ์ (Human Relations)
คำว่า “มนุษยสัมพันธ์”
เป็นคำสมาสระหว่างคำว่า “มนุษย์” และ
“สัมพันธ์” ซึ่งในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน
พุทธศักราช 2542 ให้ความหมายว่า
ความสัมพันธ์ในทางสังคมระหว่างมนุษย์ซึ่งจะก่อให้เกิดความเข้าใจอันดีต่อกัน
(ราชบัณฑิตยสถาน, 2542: 238 อ้างถึงใน พรรณราย ทรัพยะประภา,
2548: 44) จากความหมายต่างๆของคำว่ามนุษยสัมพันธ์ดังกล่าวข้างต้น
กล่าวสรุปได้ว่า มุนษยสัมพันธ์ หมายถึง กระบวนการประพฤติปฏิบัติตนทั้งทางร่างกาย
จิตใจ และการกระทำของตนที่กระทำต่อบุคคลอื่นให้สามารถครองใจเขาได้
เพื่อให้เกิดความรู้สึกผูกพันที่ดีต่อกัน เกิดความพอใจ รักใคร่นับถือ
ซึ่งก่อให้เกิดความร่วมมือร่วมใจกันทำงาน ทำงานด้วยความเต็มใจและมีความสุข
ช่วยให้เป้าหมายของหน่วยงานบรรลุผลสำเร็จตามจุดประสงค์อย่างมีประสิทธิภาพ
1.2
ความหมายขององค์การ (Organization)
มีผู้ให้ความหมายของคำว่า “องค์การ”
ดังจะยกมาเป็นตัวอย่างเพียงบางประการดังต่อไปนี้
ซีน (Schein, 1972: 9
อ้างถึงใน ธงชัย ช่อพฤกษา, 2539: 100) ได้ให้ความหมายขององค์การว่า องค์การ
คือ ความร่วมมือกันทำกิจกรรมต่างๆ อย่างมีเหตุผลของบุคคลจำนวนหนึ่ง เพื่อบรรลุจุดประสงค์ที่ชัดเจนร่วมกัน
โดยการแบ่งงานและหน้าที่ และมีลำดับขั้นของอำนาจบังคับบัญชาและมีความรับผิดชอบ
เวเบอร์ (Weber, 1947: 12
อ้างในถึง ธงชัย ช่อพฤกษา, 2539: 100) ให้ความหมายขององค์การว่า
องค์การเป็นหน่วยสังคม หรือหน่วยงานซึ่งมีบุคคลกลุ่มหนึ่ง
ร่วมมือกันให้บริการและดำเนินกิจกรรมต่างๆ
รวมทั้งการกระทำที่เกี่ยวเนื่องกับวัสดุในการผลิต
จากความหมายขององค์การที่กล่าวมา
สรุปได้ว่า องค์การ คือ
หน่วยงานต่างๆที่เกิดขึ้นในสังคมไม่ว่าจะเป็นภาคธุรกิจเอกชน หรือภาคราชการ
ที่ประกอบด้วยสมาชิกจำนวนหนึ่งที่มีการจัดระเบียบความสัมพันธ์ต่อกัน
มีการกำหนดสถานภาพและบทบาทลดหลั่นกันไป
เพื่อการทำงานร่วมกันมุ่งหวังให้เกิดผลสำเร็จตามจุดประสงค์ที่ต้องการ
รวมทั้งได้รับผลประโยชน์ร่วมกัน
1.3
ความหมายของมนุษยสัมพันธ์ในองค์การ (Human Relations of Organization)
จากความหมายของคำว่า “มนุษยสัมพันธ์” และ คำว่า “องค์การ” ทำให้ได้ความหมายของคำว่า
“มนุษยสัมพันธ์ในองค์การ” ซึ่งหมายถึง
ความสัมพันธ์ของบุคลากรที่อยู่ในรูปแบบขององค์การ
ซึ่งมีสัมพันธภาพระหว่างบุคคลต่อบุคคล กลุ่มบุคคลต่อกลุ่มบุคคลด้วยกัน
เพื่อให้มีความผูกพันเป็นไมตรีต่อกัน มีความสุขในการทำงานร่วมกันในองค์การ
ความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันจะเป็นปัจจัยสำคัญที่ยึดเหยี่ยวให้บุคลากรอยู่กับองค์การที่มีทัศนคติที่ดีต่องานและองค์การไว้ได้